بلاگ شخصی محمدجواد منصورزاده

آیا همه مقالاتی را که با جستجو در پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف می‌یابیم را می‌توانیم به عنوان یک مدرک معتبر برای تصمیم‌گیری بدانیم؟ زمانی می‌توانیم به این سوال پاسخ دهیم که مطمئن باشیم که مدارک یافت شده مورد ارزیابی نقادانه  قرار گرفته باشند. درست است که کتابخانه کاکرین مقالات مرور نظام‌مندی را در خود جای داده است که مطابق با دستورالعمل‌های سختگیرانه و دقیق انجام شده باشند، اما اگر اطلاعاتی که به دنبال آن می‌گردیم در کتابخانه کاکرین یافت نشد، آنگاه باید در دیگر پایگاه‌های اطلاعاتی مانند Medline، Embase، CINAHL و ... بگردیم. مقالات نمایه شده در این پایگاه‌های اطلاعاتی توسط نمایه‌سازها مورد ارزیابی قرار نگرفته‌اند و در نتیجه کیفیت آن‌ها متغیر است، از این رو خواننده باید با استفاده از ابزارهای ارزیابی نقادانه، مقالات را مورد بررسی قرار دهد.

در ژانویه 2016 دکتر لنگو¹ و دکتر درازن² در سرمقاله مجله پزشکی نیوانگلند (نجم)³ اشتراک‌گذاری داده‌ها را مفهومی زیبا توصیف کرده و آن را ادای احترام مناسبی به بیمارانی که برای تولید داده‌ها خود را در معرض خطر قرار می‌دهند، عنوان کردند. در این سرمقاله آن‌ها نگرانی خود را از ظهور طبقه جدیدی از پژوهشگران ابراز داشتند که هیچ ارتباطی با طراحی و اجرای مطالعه نداشتند اما از داده‌های گروه دیگری برای اهداف خود استفاده می‌کنند. آن‌ها با دیده تحقیر، چنین گروهی را "انگل‌های تحقیقاتی⁴" نام‌گذاری کرده و پیشنهاد کردند که بجای استفاده انگلی از داده‌های دیگران، بهتر است اشتراک‌گذاری داده‌ها با همکاری تولیدکنندگان داده و بازاستفاده‌کنندگان داده (همزیستی دو گروه) صورت گیرد [1]. 

یکی از مهمترین مهارت‌های شخصی در فرایند مدیریت داده‌های پژوهشی، توانایی سازماندهی و نام‌گذاری کارآمد فایل‌ها و فولدرها ست که می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر توانایی شما برای مکان‌یابی و درک محتوای آن‌ها داشته باشد. از این رو در این پست به روش‌هایی که موجب افزایش بهره‌وری در مدیریت فایل‌ها و پوشه‌های مرتبط با پروژه‌های پژوهشی می‌شود خواهیم پرداخت.

در سامانه‌های مدیریت مجلات، وقتی ما مقاله رو سابمیت میکنیم، معمولا میتونیم وضعیت فعلی مقاله رو مشاهده کنیم. وضعیت مقاله توی این سامانه‌ها با کلماتی مانند "نزد سردبیر"، "انتخاب داور"، "در حال داوری" و این قبیل توصیف میشه. گاهی پیش میاد که یه مقاله رو برای مجله میفرستیم ولی بعد از یک مدت هیچ بازخوردی از مجله دریافت نمیکنیم. مثلا مدت طولانی مقاله در وضعیت "نزد سردبیر" باقی میمونه. اینجاست که ارسال یک نامه به مجله و پیگیری وضعیت مقاله میتونه مفید باشه. در ادامه نمونه‌ای از نامه پیگیری وضعیت مقاله رو مشاهده میکنید.

اگرچه تعداد مقالات منتشر شده در جامعه علمی مهمه، ولی مهمتر از اون تعداد استنادهاییه که مقالات شما دریافت کردن. در علم‌سنجی معمولا استناداتی که دریافت می‌کنید رو نشونه تاثیر (impact) بروندادهای علمی شما بر روی جامعه عملی می‌دونند. افزایش استنادت میتونه در مسیر حرفه‌ای پژوهشگران تاثیر مثبتی بزاره، از این رو در این مطلب قصد دارم ترفندهایی که به وسیله اونها می‌تونید تاثیر بروندادهای علمی‌تون رو بیشتر کنید رو معرفی کنم. 

سرقت ادبی مشکلی است که بشر قرن ها با آن مواجه بوده و امروزه با تسهیل و گسترش اشتراک‌گذاری اطلاعت در دنیای وب، این مشکل پررنگ‌تر شده و حراست از حق مالکیت معنوی بر آثار دشوارتر شده است. از این رو سامانه‌های متعددی در دنیا برای کشف و شناسایی موارد سرقت ادبی طراحی شده‌اند که نمونه معروف آن iThenticate است که کاربرد فراوانی در مشابهت‌یابی آثار علمی در زبان انگلیسی دارد. در سالیان اخیر تلاش‌های جسته گریخته‌ای در زمینه طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌های مشابهت‌یاب برای زبان فارسی شده است که در ادامه به معرفی برخی از مهمترین این سامانه‌ها پرداخته می‌شود. 

گاهی پیش میاد که مطمئن نیستیم که مقاله‌مون مناسب انتشار در مجله‌ای که انتخاب کردیم هست یا نه؟ این مشکل معمولا زمانی پیش میاد که قسمت هدف و دامنه‌شون توضیحات کافی در مورد پوشش موضوعی مجله رو ننوشته باشن و یا مقاله ما موضوع بین رشته‌ای داره و مطمئن نیستیم که آیا چنین مقاله‌ای مورد پسند مجله‌ای که انتخاب کردیم هست یا نه. در این صورت یکی از اقدام‌هایی که می‌تونیم انجام بدیم، ارسال نامه به سردبیر مجله و استعلام در مورد همخوانی موضوع مقاله با مجله هست. در این پست یه نامه نمونه رو برای این هدف رو با هم بررسی می‌کنیم.

یکی از دردسرهای ارسال مقاله که بعضا خیلی وقتگیر میشه، مکاتباتی هست که باید با مجله انجام بشه. سعی میکنم توی این وبلاگ مکاتباتی که با مجلات داشتم رو منتشر کنم. شاید برای این مکاتبات بدرد شما هم بخوره. در این پست نمونه‌ای از یک کاور لتر رو بررسی میکنم.

طیف وسیعی از نرم‌افزارهای پژوهشی در حوزه علم داده برای متخصصان علوم اجتماعی وجود داره که ممکنه با همه اون‌ها آشنا نباشیم. انتشارات SAGE فهرستی از ابزارهای پر استفاده برای تحلیل داده در حوزه علوم اجتماعی ایجاد کرده که می‌تونه کار ما رو برای پیدا کردن بهترین ابزار پژوهشی در این زمینه راحت کنه.